Rada Ministrów przyjęła 14 sierpnia br. założenia do projektu ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, przedłożone przez ministra środowiska.
Założenia przygotowano ze względu na konieczność wprowadzenia do polskiego prawa nowych przepisów Unii Europejskiej dotyczących systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.
Zmiany wprowadzone przepisami dyrektywy 2009/29/WE istotnie zmieniły zasady działania systemu handlu uprawnieniami do emisji (tzw. system EU ETS). Zasady te mają obowiązywać od początku 2013 r., ale pewne zadania powinny być realizowane jeszcze przed końcem 2012 r.
Chodzi o: określenie przydziału uprawnień do emisji dla instalacji sektora przemysłowego nie wytwarzających energii elektrycznej (tzw. przydział w oparciu o benchmarki, czyli wzorzec porównawczy) i dla wytwórców energii elektrycznej (tzw. derogacja, czyli okres wyłączenia ze stosowania przepisów), a także prowadzenie wczesnych aukcji uprawnień do emisji.
Projektowane przepisy ustawowe mają umożliwić wykonanie tych zadań (przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego 2013-2020) i wdrożyć nowe zasady działania systemu EU ETS. Wprawdzie w ustawie z 2011 r. wprowadzono regulacje dotyczące przydziału uprawnień do emisji w latach 2013-2020, jednak wymagają one uzupełnienia.
Przepisy nowej ustawy będą określać m.in. zasady funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w okresie 2013-2020, w szczególności wydawanie zezwoleń na emisję tych gazów. Ustawa wskaże także zadania podmiotów nadzorujących i administrujących systemem EU ETS, w tym ministra środowiska (nadzór) oraz Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (administrowanie systemem EU ETS i prowadzenie rejestru uprawnień).
Określone zostaną zasady wydatkowania środków uzyskanych ze sprzedaży uprawnień do emisji na aukcji – postanowiono, że środki te będą stanowiły dochód budżetu państwa; (zgodnie z dyrektywą) przynajmniej 50 proc. z nich (lub ich równowartość finansowa) powinno zostać przeznaczone na politykę klimatyczną.
Ustawa określi również zasady i sposób przydziału uprawnień do emisji w latach 2013-2020, w tym bezpłatnych uprawnień pochodzących z tzw. derogacji dla elektroenergetyki (zasadniczo, po 2013 r., uprawnienia do emisji elektrownie i elektrociepłownie będą musiały kupować na aukcjach, jednak Polska złożyła do Komisji Europejskiej tzw. wniosek derogacyjny dotyczący uzyskania w okresie 2013-2020 dla sektora elektroenergetycznego bezpłatnych uprawnień do emisji; polskie elektrownie i elektrociepłownie mogą otrzymać do 70 proc. bezpłatnych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych w 2013 r., zasadniczo jednak do 2020 r. liczba bezpłatnych uprawnień do emisji będzie się zmniejszać; liczba przyznanych, darmowych uprawnień ma odpowiadać co najmniej wartości poniesionych nakładów finansowych na modernizację);
Nowa ustawa będzie zawierać przy tym przepisy, które ograniczą zjawisko przenoszenia produkcji przemysłowej oraz związanej z tym emisji poza obszar Unii Europejskiej np. do Chin i Indii (tzw. ucieczki emisji CO2); oznacza to, że niektóre branże (np. produkcja cementu i wapna, miedzi, górnictwo węgla kamiennego) na zasadzie wyjątku zostaną zwolnione z obowiązku nabywania uprawnień do emisji na aukcji, czyli otrzymają je w całości za darmo (do wysokości ustalonej benchmarkiem).
Wskazane mają też być zasady zbywania uprawnień do emisji na aukcji, które będzie prowadził Krajowy Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami oraz zasady monitorowania, rozliczania i sprawozdawczości dotyczącej emisji gazów cieplarnianych (wprowadzony zostanie elektroniczny formularz, który ułatwi i przyspieszy przekazywanie informacji o instalacjach).
Ustawa określi ponadto kary za naruszenia przepisów ustawowych (wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie karał za: brak zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych, niezłożenie raportu rocznego o wielkości emisji, niedokonanie umorzenia uprawnień do emisji, niezgłoszenie zmiany w działalności instalacji).
Regulacja będzie miała wpływ na funkcjonowanie ok. 1000 przedsiębiorców objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji.
AUTOR: WNP.PL (DARIUSZ CIEPIELA)
