W dniu 1 kwietnia 2020 roku, do Marszałek Sejmu, P. Elżbiety Witek wpłynęła odpowiedź na INTERPELACJĘ P. Agnieszki Hanajczyk, posła na Sejm RP (nr 2545) w sprawie bezpieczeństwa na drogach w kontekście stanu technicznego pojazdów powypadkowych.
Interpelacja jest jednym z efektów działań Ekspertów Polskiej Izby Motoryzacji, której celem jest unormowanie zasad szeroko rozumianego rynku motoryzacyjnego.
Odpowiadając na interpelację nr 2545 Pani Agnieszki Hanajczyk, posła na Sejm RP, w sprawie bezpieczeństwa na drogach w kontekście stanu technicznego pojazdów powypadkowych, przedstawiam, co następuje.Odnosząc się do pytania nr 1 interpelacji, dotyczącego możliwości wprowadzenia obowiązkowych przeglądów po każdej naprawie w tych pojazdach, w których doszło do uszkodzenia elementów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo użytkowników, pragnę wskazać, iż aktualnie przepisy sankcjonują ww. przypadki i obligują właściciela takiego pojazdu do przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego. Wymóg ten określono w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r.- Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 110) w art. 81 ust. 11 pkt 1 lit. 1 i 2. Cytując literalnie ww. akt prawa wskazać należy, iż dodatkowemu badaniu technicznemu podlega pojazd skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego w razie uzasadnionego przypuszczenia, że zagraża bezpieczeństwu ruchu lub narusza wymagania ochrony środowiska, lub który uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, lub noszący ślady uszkodzeń albo którego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogące stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.
W związku z powyższym, w mojej ocenie przepisy w zakresie, o którym wyżej mowa są czytelne i wystarczające wobec czego brak jest uzasadnienia dla wprowadzania dodatkowych regulacji w powyższym zakresie.
Nawiązując zaś do pytania nr 2 interpelacji dotyczącego możliwości wprowadzenia w systemie CEPIK dokumentowania naprawy elementów pojazdu odpowiadających za zapewnienie bezpieczeństwa użytkowników pojazdów,informuję,iż w zakresie tego pytania zwróciłem się o wyrażenie stanowiska do Ministra Cyfryzacji, właściwego w sprawach dotyczących systemu CEPIK. Minister Cyfryzacji udzielił następującej odpowiedzi: „Technicznie możliwym jest rozszerzanie aktualnie dostępnej funkcjonalnościi zakresu danych gromadzonych w systemie CEPiK2.0, pod warunkiem zapewnienia odpowiednich regulacji prawnych a także czasu i zasobów niezbędnych do dostosowania systemu po stronie centralnej oraz przygotowania po stronie podmiotów zobowiązanych do przekazywania danych do CEPiK. Rozwiązanie wymaga jednak wnikliwej analizy, w szczególności wskazania podmiotu/podmiotów zobowiązanych do przekazywania danych o naprawach oraz określenia szczegółowego zakresu danych w celu oszacowania korzyścii kosztów zmiany, a w efekcie rozstrzygnięcia o jej realizacji. Nadmieniam, że aktualny stan prawny przewiduje gromadzenie w centralnej ewidencji pojazdów danych o badaniach technicznych, w tym badaniach dodatkowych przeprowadzanych m.in. po skierowaniu przez uprawniony organ w związku z uzasadnionym przypuszczeniem, że pojazd zagraża bezpieczeństwu lub w związku z udziałem w wypadku drogowym. Pojazd podlega również dodatkowemu badaniu technicznemu w związku z naprawą dokonaną z tytułu zaistnienia szkody istotnej”. Również w kwestii kolejnych pytań Pani Poseł, dotyczących możliwości połączenia„z nałożeniem na Ubezpieczycieli obowiązku zgłaszania do CEPIK informacji o uszkodzeniu pojazdów wraz ze wskazaniem zakresu o ile uszkodzenie dotyczy elementów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo użytkowników”, oraz „zapewnienie obligatoryjnych przeglądów przed dopuszczeniem pojazdu do ruchu w odniesieniu do tych pojazdów, które zostały uszkodzone w stopniu takim, że uzasadnione jest zatrzymanie dowodu rejestracyjnego – dotyczy pojazdów po kolizji, których nie wzywano Policji” pozwoliłem sobie wystosować zapytanie do Ministra Cyfryzacji oraz Ministra Finansów również właściwych w przedmiocie powyższych pytań Pani Poseł.
Wyrażone przez obu Ministrów stanowisko było spójne a do udzielania odpowiedzi Pani Poseł zdecydowałem zacytować odpowiedź Ministra Finansów: „W odniesieniu do kwestii nałożenia na „ubezpieczycieli obowiązku zgłaszania do CEPIK informacji o uszkodzeniu pojazdów wraz ze wskazaniem zakresu, o ile uszkodzenie dotyczy elementów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo użytkowników” uprzejmie informuję,że na podstawie regulacji ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2214) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny – pełniący funkcję ośrodka informacji – gromadzi dane dotyczące szkód w pojazdach. W myśl art. 102 ust. 3 pkt 5 lit. b i c ww. ustawy, Fundusz gromadzi dane zawierające informacje dotyczące uczestników zdarzenia powodującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmujące również rodzaj szkody, w tym m.in. informacje o szkodzie całkowitej w pojeździe, w tym szkodzie istotnej, oraz o szkodzie częściowej w pojeździe,w tym szkodzie istotnej.Z kolei na podstawie art. 102 ust. 4 pkt 1 lit. b ww. ustawy, Fundusz gromadzi dane zawierające informacje dotyczące zdarzenia powodującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia, określonego w grupie 3 działu II załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej,obejmujące także rodzaj szkody, w tym m.in. informacje o szkodzie całkowitej lub częściowej w pojeździe,w tym o szkodzie istotnej. Art. 2 ust. 1 pkt 12a ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych definiuje szkodę istotną jako szkodę,o której mowa w art. 2 pkt 10a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 110, z późn. zm.).
W myśl tego przepisu szkoda istotna stanowi szkodę w zakresie elementów układu nośnego, hamulcowego lub kierowniczego pojazdu mającą wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego, kwalifikującą pojazd do dodatkowego badania technicznego i stwierdzoną przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny lub przez zakład ubezpieczeń w związku z otrzymanym zgłoszeniem szkody z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia, o którym mowa w dziale II w grupach 3 i 10 załącznika do ustawy z dnia 11września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2019 r. poz. 381, z późn. zm.). Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym zawiera także regulacje dotyczące Centralnej Ewidencji Pojazdów. Na podstawie art. 80b ust. 1 pkt 11 tej ustawy, w ewidencji gromadzi się dane dotyczące szkód istotnych. Dane te są przekazywane do ewidencji przez zakłady ubezpieczeń(za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny) oraz przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (art. 80ba ust. 1 pkt 2 i 7 ustawy – Prawo o ruchu drogowym). Na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1273 z późn.zm.), do czasu wdrożenia rozwiązań technicznych pozwalających wprowadzać dane do centralnej ewidencji pojazdów w czasie wykonania czynności skutkującej koniecznością przekazania do niej danych, zakłady ubezpieczeń nie wprowadzały do centralnej ewidencji pojazdów danych o szkodach istotnych.
Zgodnie z komunikatem Ministra Cyfryzacji z dnia 14 listopada 2019 r. w sprawie określenia terminu wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających wprowadzanie do Centralnej Ewidencji Pojazdów danych o szkodach istotnych (Dz. Urz. Min. Cyf. z 2019 r. poz. 30), termin wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających wprowadzanie przez zakłady ubezpieczeń do centralnej ewidencji pojazdów danych o szkodach istotnych ustanowiony został nadzień 1 marca 2020 r.”. Zatem podsumowując powyższe, pragnę wskazać, iż obecnie obowiązujące regulacje nakładają na zakłady ubezpieczeń obowiązek przekazywania do centralnej ewidencji pojazdów informacji o szkodach istotnych na podstawie których wiadomym teżbędziekiedy pojazd winien podlegać obowiązkowi przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego o którym mowa w art. 81 ust. 11 pkt 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r.- Prawo o ruchu drogowym.
Pani Poseł wystosowała także zapytanie o to „czy rozważano możliwość wyeliminowania z ruchu pojazdów sprowadzonych z zagranicy, które były wyłączne z ruchu w Państwach członkowskich lub innych Państwach z uwagi na znaczny zakres uszkodzeń skutkujący uznaniem szkody za całkowitą”. Dostrzegając już wcześniej, problematykę poruszoną w pytaniu Pani Poseł,a także reagując nadochodzące sygnały m.in. o dużym napływie z zagranicy aut wiekowych, nie spełniających norm technicznych, w Ministerstwie Infrastruktury została przygotowana propozycja wprowadzenia nowego systemu wysokiej jakości badań technicznych pojazdów.
Propozycja ta opierała się na naprawie systemu nadzoru nad Stacjami Kontroli Pojazdów, poprzez nowelizację ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, która to zakładała wprowadzenie nowych metod badawczych, karanie właścicieli aut i firm decydujących się/podejmujących się usunięcia elementów z pojazdu odpowiedzialnych za jakość odprowadzanych spalin, czy też dopuszczaniu do ruchu pojazdów nie spełniających norm technicznych np. w zakresie bezpieczeństwa. Uzasadnieniem dla wprowadzenia tych zmian były ww. napływające niepokojące sygnały,np. wyniki raportu NIK z 2017r. gdzie wprost wskazano, że w 2015 r. funkcjonariusze policji w wyniku przeprowadzonej kontroli na drodze obejmującej tylko nieznaczny odsetek pojazdów uczestniczących każdego dnia w ruchu drogowym, zatrzymali 425,2 tyś dowodów rejestracyjnych pojazdów, które zagrażały bezpieczeństwu ruchu drogowego, porządkowi na drodze i środowisku naturalnemu. Prawie 152 tys. spośród tych pojazdów nie posiadało ważnych badań technicznych.
Zaproponowane wdrożenie projektu przepisów pozytywnie wpłynęłoby na:
- poprawę bezpieczeństwa w ruchu drogowym i ochrony środowiska przez „uszczelnienie” systemu badań technicznych;
- poprawę stanu środowiska przez zmniejszenie średniego poziomu emisji spalin w wyniku wykrywania i eliminowania z użytkowania pojazdów z niesprawnymi układami kontroli emisji spalin oraz wyeliminowanie nieszczelności powodujących wycieki toksycznych płynów eksploatacyjnych, nieszczelności instalacji gazowych, jak również powodujących nadmierny hałas;
- zmianę systemu nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów, która wpłynie na wyższą jakość wykonywanych badań technicznych i wiąże się z wyeliminowaniem z ruchu drogowego pojazdów w złym stanie technicznym, co podniesie poziom bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Należy jednak zauważyć, że projekt ustawy o której mowa powyżej został wstrzymany z dalszych prac na etapie drugiego czytania w Sejmie w grudniu 2018 roku. Wkrótce zostanie przedstawiony nowy projekt zmiany ustawy Prawo o ruchu drogowym, który swoim zasięgiem będzie obejmował sferę poruszoną przez Panią Poseł.
