Badania techniczne pojazdów – aktualny projekt ustawy

Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji opublikowano nową wersję projektu nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym. Celem nowelizacji jest wdrożenie Dyrektywy 2014/45/UE, który wprowadza zmiany w systemie badań technicznych pojazdów. W dniu 23 marca 2021 r. w Ministerstwie Infrastruktury odbywa się konferencja uzgodnieniowa dotycząca projektu.

Projektowane przepisy służą także osiągnięciu celu postawionego przez Komisję Europejską, jakim jest „wizja zero” zakładająca, że państwa UE powinny do 2050 r. zmniejszyć liczbę śmiertelnych ofiar wypadków w transporcie drogowym prawie do zera. System badań technicznych pojazdów stanowi część szerszego systemu mającego zapewnić, aby pojazdy były utrzymywane na bezpiecznym i akceptowalnym poziomie z punktu widzenia ich użytkowania – czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy.

W zakresie systemu badań technicznych pierwszą zmianą jest wprowadzenie obowiązku dokumentowania fotograficznego obecności pojazdu na badaniach technicznych i przechowywania tej dokumentacji przez okres pięciu lat od dnia przeprowadzenia badania.

Takie rozwiązanie ma pozwolić na identyfikację i weryfikację, czy dany pojazd faktycznie został poddany badaniu technicznemu. Za niezbędną uznano dokumentację fotograficzną całej bryły pojazdu z dwóch przekątnych z przodu i z tyłu tj. łącznie dwa zdjęcia oraz wskazanie drogomierza w dniu przeprowadzenia badania technicznego.

Dokumentacja fotograficzna będzie również zawierała informacje dotyczące daty i godziny wykonania zdjęć. Projekt ustawy pozostawia przedsiębiorcy prowadzącemu stację kontroli pojazdów dowolność w sposobie przechowywania zdjęć.

Ustawa wprowadza możliwość dokonania okresowego badania technicznego w terminie nie wcześniejszym niż 30 dni przed wyznaczoną datą badania technicznego.

Wówczas termin następnego okresowego badania technicznego zostanie uznany za badanie techniczne wykonane w wyznaczonej dacie. W takim przypadku właściciel lub posiadacz pojazdu przedstawiający pojazd z przyczyn niezależnych (np. wyjazd) do 30 dni przed wyznaczoną datą badania technicznego, nie traci dotychczasowego wyznaczonego terminu badania technicznego.

Kolejna nowość to wprowadzenie nowego rozwiązania dla właścicieli lub posiadaczy pojazdów, jakim jest możliwość przeprowadzenia „ponownego badania technicznego pojazdu”.

Właściciel lub posiadacz pojazdu może wystąpić do Dyrektora TDT z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania technicznego na stacji kontroli pojazdów, na której zostało przeprowadzone badanie techniczne w terminie 2 dni roboczych od dnia przeprowadzenia tego badania. W takim przypadku właściciel lub posiadacz pojazdu powinien zgłosić diagnoście zastrzeżenia do przeprowadzonego badania technicznego bezpośrednio po jego wykonaniu. Diagnosta wydaje zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym i wpisuje zgłoszone zastrzeżenia w jego treści.

W przypadkach gdy w ocenie właściciela lub posiadacza pojazdu zaistnieje podejrzenie, iż badanie zostało przeprowadzone niezgodnie z przepisami prawa, można skorzystać z takiej procedury. W takim przypadku diagnosta w obecności pracownika TDT posiadającego uprawnienia diagnosty, przeprowadzi badanie weryfikujące budzący wątpliwość wynik badania technicznego uprzednio przeprowadzonego.

Koszty ponownego badania technicznego w przypadku stwierdzenia naruszeń pokrywa przedsiębiorca prowadzący stację kontroli pojazdów, na której zostało przeprowadzone badanie techniczne.

Pracownik TDT decyduje, czy badanie techniczne zostało przeprowadzone niezgodnie z przepisami prawa. Ponowne badanie zostanie przeprowadzone na stacji kontroli pojazdów, na której zostało przeprowadzone badanie techniczne. Wprowadzenie takiego rozwiązania ma zagwarantować podniesienie poziomu jakości oraz rzetelności czynności wykonywanych przez diagnostów, a tym samym usług świadczonych przez przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów.

W przypadku wykonania badania technicznego po upływie 30 dni po wyznaczonej dacie pobiera się dodatkową opłatę w wysokości odpowiadającej 100% wysokości opłaty za przeprowadzenie badania technicznego.

Podwyższenie opłaty za przeprowadzenie badania technicznego po wyznaczonej dacie jest spowodowane m.in. zwiększeniem liczby pojazdów poruszających się z nieważnymi badaniami technicznymi. Z informacji uzyskanych z Ministerstwa Cyfryzacji wynika, że liczba pojazdów w Polsce, które nie posiadają ważnych badań technicznych pojazdów wyniosła, według stanu centralnej ewidencji pojazdów, na dzień 31 grudnia w 2018 r. ok. 17%, a na dzień 31 grudnia 2019 r. ok. 22%.

Za wprowadzeniem dwukrotnego wzrostu stawki za przeprowadzone badanie techniczne po wyznaczonej dacie przemawiają dane z kontroli drogowej przeprowadzanej przez Inspekcję Transportu Drogowego w latach 2017-2019. W 2017 r. Inspekcja Transportu Drogowego zatrzymała 10 521 dowodów rejestracyjnych na 287 718 przeprowadzonych kontroli stanu technicznego pojazdów i zespołów pojazdów. W 2018 r. Inspekcja Transportu Drogowego skontrolowała 250 344 pojazdów i zespołów pojazdów, podczas których zatrzymała 9 579 dowodów rejestracyjnych. Natomiast w 2019 r. liczba zatrzymanych dowodów rejestracyjnych wyniosła 6 116 spośród 214 680 przeprowadzonych kontroli stanu technicznego pojazdów i zespołów pojazdów – czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy.

Posiadacz lub właściciel pojazdu uiszcza opłaty przed przeprowadzeniem badania technicznego.

Unijna dyrektywa, której dotyczy nowelizacja ustawy Prawo o ruchu drogowym określa minimalne wymogi w zakresie wyposażenia SKP. Wyposażenie i przyrządy musi spełniać następujące minimalne wymogi:

1) pomieszczenie o odpowiedniej powierzchni umożliwiającej ocenę pojazdów, spełniające niezbędne wymogi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

2) stanowisko kontrolne o rozmiarze wystarczającym do wykonania każdego badania, kanał przeglądowy lub podnośnik oraz w odniesieniu do pojazdów o całkowitej masie przekraczającej 3,5 tony urządzenie do podnie­sienia osi pojazdu, wyposażone w stosowne oświetlenie oraz, w stosownych przypadkach, urządzenia wentyla­cyjne;

3) w odniesieniu do badania wszelkich pojazdów – urządzenie rolkowe do kontroli działania hamulców dokonujące pomiaru, wyświetlenia i zapisu siły hamowania oraz ciśnienia powietrza w pneumatycznych układach hamulco­wych zgodnie z załącznikiem A do normy ISO 21069-1 dotyczącej wymogów technicznych dla urządzeń rolkowych do kontroli działania hamulców lub zgodnie z równoważnymi normami;

4) w odniesieniu do badania pojazdów o całkowitej masie nieprzekraczającej 3,5 tony – rolkowe urządzenie do kontroli hamulców zgodnie z pkt 3, które może nie obejmować zapisu i wyświetlania siły hamowania, siły nacisku na pedał hamulca oraz ciśnienia powietrza w pneumatycznych układach hamulcowych lub urządzenie płytowe do kontroli działania hamulców równoważne z urządzeniem rolkowym zgodnie z pkt 3, które może nie obejmować funkcji zapisu siły hamowania i siły nacisku na pedał hamulca oraz wyświetlania ciśnienia powietrza w pneumatycznych układach hamulcowych;

5) opóźnieniomierz do kontroli działania hamulców, który w przypadku pomiaru nieciągłego musi rejestrować/ zapamiętywać pomiary co najmniej 10 razy na sekundę;

6) wyposażenie służące do badania pneumatycznych układów hamulcowych, takie jak manometry, złącza i prze­wody;

7) urządzenie do pomiaru nacisku kół/osi do określania obciążenia osi (opcjonalne wyposażenie do pomiaru nacisku dwóch kół, takie jak wagi najazdowe);

8) urządzenie do kontroli zawieszenia (urządzenie do wymuszania szarpnięć kołami jezdnymi pojazdu) bez podnoszenia osi, spełniające następujące wymogi: a) urządzenie musi być wyposażone w co najmniej dwie napędzane płyty, wykonujące ruch posuwisto-zwrotny zarówno w kierunki podłużnym, jak i poprzecznym; b) ruch płyt musi być sterowany przez operatora z miejsca przeprowadzania badania; c) w odniesieniu do pojazdów o całkowitej masie przekraczającej 3,5 tony płyty muszą spełniać następujące wymogi:— skok w kierunku podłużnym i poprzecznym wynoszący co najmniej 95 mm,— prędkość przesuwu podłużnego i poprzecznego od 5 cm/s do 15 cm/s;

9) miernik poziomu dźwięku klasy II, jeżeli poziom dźwięku jest mierzony;

10) wieloskładnikowy analizator spalin zgodnie z dyrektywą 2004/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady;

11) urządzenie do pomiaru współczynnika pochłaniania światła o wystarczającej dokładności;

12) jedno urządzenie do sprawdzania ustawienia reflektorów umożliwiające badanie ustawienia reflektorów zgodnie z przepisami dotyczącymi ustawienia reflektorów w pojazdach silnikowych (dyrektywa 76/756/EWG); granica światła i cienia musi być rozpoznawalna przy świetle dziennym (ale nie przy bezpośrednim świetle słonecznym);

13) urządzenie do pomiaru głębokości bieżnika opon;

14) urządzenie do połączenia z elektronicznym interfejsem pojazdu, jak np. urządzenie skanujące OBD;

15) urządzenie do wykrywania nieszczelności LPG/CNG/LNG, jeżeli takie pojazdy są badane.

O ile odpowiednie przepisy unijne nie przewidują inaczej, okres między dwoma kolejnymi kalibracjami nie może przekroczyć:

• 24 miesięcy dla pomiaru wagi, ciśnienia i poziomu dźwięku
• 24 miesięcy dla pomiaru siły
• 12 miesięcy dla pomiaru emisji zanieczyszczeń gazowych

Szczegółowe informacje w unijnej dyrektywnie można znaleźć TUTAJ

Kontrolę nad obszarem związanym ze stacjami kontroli pojazdów sprawuje starosta. Projekt ustawy pozostawia starostom nadzór nad stacjami kontroli pojazdów, w tym prowadzenie rejestrów przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów. Jednakże, obowiązujące dotychczas przepisy stały zmienione przez wprowadzenie szereg nowych rozwiązań.

W ramach nowych rozwiązań starosta, zgodnie z właściwością, będzie realizował następujące czynności kontrolne: przeprowadzanie, co najmniej raz w roku, kontroli okresowych sprawdzających przedsiębiorców i inne podmioty prowadzące stacje kontroli pojazdów w zakresie zgodności z wymaganiami, jakie powinien spełniać przedsiębiorca prowadzący stację kontroli pojazdów, prawidłowości prowadzenia wymaganej dokumentacji, weryfikacji wykonania otrzymanych zaleceń pokontrolnych. Starosta będzie sprawdzał, czy dokumentacja jest prowadzona. Starosta będzie przeprowadzał kontrolę pod kątem proceduralnym.

Jako organ właściwy do wydawania, zawieszania, przywracania i cofania świadectwa kompetencji diagnosty oraz sprawowania nadzoru nad prawidłowością przeprowadzania badań technicznych, umieszczania cech identyfikacyjnych oraz dokonywania innych czynności diagnosty związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu został wyznaczony Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego, który kieruje Transportowym Dozorem Technicznym (TDT).

Dyrektor TDT wykonuje sprawdzenia stacji kontroli pojazdów w zakresie zgodności warunków lokalowych oraz wyposażenia kontrolno pomiarowego z wymaganiami odpowiednio do zakresu przeprowadzanych badań wpisanego do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów.

Kolejną zmianą jest wprowadzenie nowego rodzaju regulowanej działalności gospodarczej – ośrodków szkolenia diagnostów.

W projekcie została szczegółowo uregulowana kwestia ośrodków szkolenia diagnostów, rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodki szkolenia oraz sprawowanego nad nimi nadzoru. Dyrektywa 2014/45 wymaga, aby upoważniony ośrodek szkoleniowy państwa członkowskiego prowadził szkolenia wstępne oraz organizował szkolenia przypominające.

Ośrodki szkolenia diagnostów będą prowadziły szkolenia dla kandydatów na diagnostów oraz warsztaty doskonalenia zawodowego. Mając na względzie, że szkolenie dla kandydatów na diagnostów trwa kilka tygodni, a w trakcie tak długiego okresu może wydarzyć się zdarzenie losowe, kandydat na diagnostę otrzyma zaświadczenie o ukończeniu szkolenia dla kandydatów na diagnostów, jeżeli uczestniczył w minimum 80% zajęć z części teoretycznej oraz we wszystkich przewidzianych w programie zajęciach z części praktycznej.

Diagnosta posiadający świadectwo kompetencji, zatrudniony na stacji kontroli pojazdów oraz wpisany do rejestru diagnostów prowadzanego przez Dyrektora TDT, może przeprowadzać badania techniczne na stacji kontroli pojazdów.

Dyrektor TDT jest organem właściwym do wydawania, zawieszania, przywracania i cofania świadectwa kompetencji diagnosty oraz sprawowania nadzoru nad prawidłowością przeprowadzania badań technicznych, umieszczania cech identyfikacyjnych oraz dokonywania innych czynności diagnosty związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu.

W ramach wykonywanego nadzoru Dyrektor TDT przeprowadza:

1) kontrole doraźne na losowo wybranej stacji kontroli pojazdów, w trakcie których diagnosta zatrudniony w stacji kontroli pojazdów, pod nadzorem pracownika TDT wykonuje czynności odpowiadające zakresowi przeprowadzonego badania technicznego, w celu sprawdzenia prawidłowości przeprowadzenia badania technicznego pojazdu, który został poddany badaniu technicznemu na tej stacji;

2) kontrolę i weryfikację wyników wybranych losowo badań technicznych przeprowadzonych w stacji kontroli pojazdów przy użyciu wymaganego wyposażenia kontrolno-pomiarowego w okresie 3 miesięcy poprzedzających kontrolę;

3) analizę wyników przeprowadzonych badań technicznych oraz wykrytych usterek;

4) czynności kontrolne w zakresie prawidłowości umieszczenia cechy identyfikacyjnej.

Dyrektor TDT ma prowadzić w systemie teleinformatycznym rejestr diagnostów, w którym umieszcza podstawowe dane dotyczące diagnosty takie jak: numer ewidencyjny, imię i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, jak również dane, które są nierozerwalnie związane z prawem do przeprowadzania badań technicznych. Są to numer świadectwa kompetencji diagnosty, dane dotyczące nazwy, adresu i kodu rozpoznawczego stacji kontroli pojazdów, w której diagnosta jest zatrudniony, informacje o statusie wydanego świadectwa kompetencji diagnosty.

Rejestr diagnostów zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej TDT.

Królestwo Niderlandów: Władza Homologacyjna Królestwa Niderlandów (RDW) realizuje zadania wynikające z m.in. zakresu dopuszczenia do użytku pojazdów i ich części, wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych przez monitorowanie stanu technicznego pojazdów (w tym przez dokonywanie akredytacji dla przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów) lub wydawanie odpowiednich dokumentów dla pojazdu lub właścicieli. Jest również organem właściwym do spraw wykonywania umowy L’ Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route (ADR), tj. przewozu towarów niebezpiecznych, w ruchu drogowym. System RDW, będący urzeczywistnieniem regulacji zawartych w dyrektywie 2014/45/UE, finansowany jest m.in. z opłat pobieranych od każdego badania technicznego pojazdu w wysokości 4 euro.

Finlandia: w Finlandii obie funkcje tj. właściwej władzy w sprawie badania zdatności drogowej i organu nadzoru pełni Fińska Agencja Transportowa (TRAFI). Działalność obejmująca nadzór nad stacjami kontroli pojazdów, finansowana jest stałą opłatą wnoszoną przez stację kontroli pojazdów z tytułu każdego wykonanego badania.

Szwecja: właściwą władzą w sprawach badań technicznych w Szwecji jest Szwedzka Agencja Transportowa. Jej działalność w obszarze badań technicznych jest finansowana stałą opłatą stanowiącą część należności za badanie techniczne.

Chorwacja: w Chorwacji właściwą władzą ds. badań technicznych pojazdów jest Minister Spraw Wewnętrznych, który uprawnił podmiot „Chorwackie Centrum Pojazdów” do wykonywania badań technicznych. Podmiot ten posiada sieć SKP. Nadzór nad jakością badań sprawuje Automobil Klub Chorwacji. Nadzór nad działalnością obu instytucji sprawuje Minister Spraw Wewnętrznych. Działalność nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów, finansowana jest stałą opłatą będącą częścią należności za badanie techniczne.

Węgry: na Węgrzech działania związane z systemem badań technicznych pojazdów wykonuje Narodowa Władza Transportowa Węgier, która utrzymuje się z wpływów pochodzących z wykonywanych usług – organizacja ta otrzymuje 80% opłaty z tytułu każdego badania technicznego, z kolei z tytułu swojej działalności odprowadza stały podatek do budżetu państwa.

Źródło: www.motofaktor.pl