Doradztwo zawodowe w szkole podstawowej jest bardzo potrzebne, ale nie jest skutecznie prowadzone i w większości przypadków nie pomaga uczniom w wyborze szkoły ani kierunku kształcenia.
Skutkiem tego są błędne decyzje podejmowane przez młodych ludzi. Potwierdzają to wyniki badania realizowanego dla Polskiej Izby Motoryzacji w ramach działania Sektorowej Rady ds. Kompetencji Motoryzacja i Elektromobilność. Uczniowie pytani o jakość doradztwa zawodowego (prawie 1/3 ankietowanych) mówią, że wybór szkoły i kierunku kształcenia były niezgodnie ze ich predyspozycjami i nie będą pracować w przyszłości w swoim zawodzie.
Jak oceniają je uczniowie?
Tylko 22,1 proc. uczniów wskazuje w badaniach, że DORADZTWO ZAWODOWE miało jakikolwiek wpływ na to, jakąś szkołę i kierunek kształcenia wybrali, w tym jedynie 4,8 proc. uczniów mówi, że doradztwo zawodowe bardzo im pomogło. Tylko 4,8 proc. Bardzo mało.
Doradztwo zawodowe w szkole średniej również nie do końca spełnia swoją rolę. Na pytanie, na ile testy predyspozycji zawodowych były pomocne dla uczniów, 52 proc. wskazało, że były one bardzo pomocne, ale 48 proc. wskazało, że nic one im nie dały.
Niemal połowa uczniów nie skorzystała efektywnie z możliwości odkrywania swoich talentów czy predyspozycji zawodowych.
Jak oceniają doradztwo zawodowe sami nauczyciele?
Nauczyciele są podzieleni w kwestii skuteczności doradztwa. Ponad jedna trzecia (35,8 proc.) nauczycieli uważa, że doradztwo zawodowe w ich szkole jest bardzo dobrze prowadzone. Natomiast 48,0 proc. uważa, że wymaga ono zmian, bo obecna forma nie odpowiada realiom i potrzebom młodego pokolenia i rynku pracy
W opinii nauczycieli, doradztwo zawodowe powinno być:
- Prowadzone przez osoby mające doświadczenie w biznesie, w przemyśle
- Prowadzone przez pracodawców, praktyków
- Oparte o wycieczki do firm
- Oparte o warsztaty i prezentacje prowadzone przez przedsiębiorców lub specjalistów z różnych branż
- Ukierunkowane na nowoczesne zawody i specjalności
- Ukierunkowane na predyspozycje uczniów do określonych zawodów
- Oparte o pasje i marzenia uczniów
Dlatego też niezbędne są szkolenia dla doradców zawodowych. Brakuje również w szkołach podstawowych systemowych testów badających predyspozycje zawodowe uczniów.
„Absolwenci często nie pracują w zawodzie, ponieważ wybrali kierunek kształcenia niezgodnie ze swoimi preferencjami i predyspozycjami zawodowymi oraz bez wyobrażenia o zawodzie. W Polsce niestety szkoły wybierane są pod dużą presją i na skutek opinii środowiska, a nie biorąc pod uwagę predyspozycje i zainteresowania ucznia. Preorientacja zawodowa jest marginalna i nie jest skuteczna. Dlatego doradztwo zawodowe powinno być profilaktyką niepowodzeń zawodowych. A w tym zakresie potrzeba rozwiązań systemowych” – komentuje Violetta Rutkowska, ekspertka HR, która realizowała badania
Konsekwencje nieefektywnego doradztwa zawodowego to:
- złe wybory uczniów w zakresie szkoły i kierunku kształcenia,
- brak możliwości odkrywania swoich talentów i predyspozycji zawodowych już na etapie szkoły,
- zbyt mała liczba uczniów w szkołach zawodowych, których kieruje się najczęściej do liceum,
- brak fachowców na rynku pracy z określoną specjalizacją i zawodem.
Doradztwo zawodowe w szkołach jest z pewnością tematem, który wymaga wielu zmian systemowych na poziomie centralnym. Warto więc przyjrzeć się tej kwestii bardzo dogłębnie.
______________________________________________________
Wyniki pochodzą z ogólnopolskiego badania wśród 2926 uczniów szkół branżowych i techników uczących się na 46 kierunkach dedykowanych branży motoryzacyjnej oraz wśród 123 nauczycieli przedmiotów zawodowych w szkołach branżowych i w technikach.
Badanie realizowane dla Polskiej Izby Motoryzacji w ramach działania Sektorowej Rady ds. Kompetencji Motoryzacja i Elektromobilność
