Na jakich zasadach będzie można odliczać podatek VAT od zakupu służbowych aut w okresie pomiędzy nowym rokiem a wdrożeniem do polskiego prawa derogacji? Według MF odliczenie VAT będzie możliwe zarówno w przypadku samochodów z tzw. kratką, jak i aut w nią nie wyposażonych.
Ponieważ sytuacja jest skomplikowana i prawnie niejednoznaczna, wielu producentów, dealerów oraz klientów zadaje pytanie, czy musi kupić ciężarówkę z kratką, czy też może obejść się bez kratki? W odpowiedzi na pytanie IBRM SAMAR, Ministerstwo Finansów poinformowało, że w okresie przejściowym „obowiązywać będą zasady zawarte w art. 86a i art. 88a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Oznacza to, że w wyżej wymienionym okresie przy nabyciu samochodów w odniesieniu, do których na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym wynika, że nie jest to samochód osobowy, podatnikowi przysługiwać będzie, co do zasady prawo do odliczenia pełnej kwoty VAT”.
Artykuł 88a, który wejdzie w życie 1 stycznia 2014 roku jest krótki i jasno odnosi się do ewentualności odpisu VAT za paliwo do samochodów firmowych: „Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86a ust. 1”. Sytuacja jest więc w tym przypadku jasna: możliwości odpisu VAT od paliwa do samochodów osobowych nie było i nie będzie (w okresie przejściowym, gdyż nowa derogacja pozwoli na odliczenie 50% VAT za paliwo). Będzie natomiast dla samochodów ciężarowych.
Artykuł 86a, który również zacznie obowiązywać od 1 stycznia przyszłego roku jest znacznie dłuższy i bardziej skomplikowany. Przede wszystkim określa w przypadku kupna, których grup pojazdów nabywcy przysługuje prawo do częściowego odpisu VAT (60%, ale nie więcej niż 6 tys. zł). Ograniczenie to będzie stosowane wobec: samochodów osobowych (pkt 1.) oraz „innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony” (pkt.2). Jednocześnie prawodawca zastrzega, że przepis „ust.1 pkt 2 [czyli ograniczenie możliwości odpisu] nie dotyczy” następujących kategorii pojazdów:
1) pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;
2) pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków;
3) pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;
4) pojazdów samochodowych, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;
5) pojazdów specjalnych – jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym wynika, że jest to pojazd specjalny;
6) pojazdów samochodowych innych niż wymienione w pkt 1–5, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,
b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,
c) 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg;
7) pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą – jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.
Kluczowy jest tu pkt 2, na podstawie którego, by auto było uprawnione do odpisu VAT musi mieć przegrodę pomiędzy częścią pasażerską a bagażową oraz spełnić warunek odpowiedniej wielkości bagażnika oraz pkt 6c, który dopuszcza także pojazdy samochodowe inne niż wymienione w pkt 1–5, w których liczba miejsc łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi „3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg”. O żadnej przegrodzie nie ma w tym punkcie mowy.
Należy jednak pamiętać, że dopuszczalna ładowność pojazdu i liczba miejsc „określona jest na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym. Pojazdy, które w dokumentach, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie mają określonej dopuszczalnej ładowności lub liczby miejsc, uznaje się również za samochody osobowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1”.
Co więcej, samochody ciężarowe objęte świadectwem homologacji typu pojazdu wydanym zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/46/WE z dnia 5 września 2007 r. mogą nie spełniać warunku oddzielenia wnętrza kabiny od przestrzeni ładunkowej trwałą przegrodą. Mówi o tym w par. 58 ust. 3 obwieszczenie ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.
W kolejnych ustępach artykułu 86a ustawodawca wyjaśnia, że:
3. Przepis ust. 1 nie dotyczy przypadków, gdy odprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze stanowi przedmiot działalności podatnika.
4. Dopuszczalna ładowność pojazdu oraz liczba miejsc
(siedzeń), o których mowa w ust. 2 pkt 6, określona jest na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym. Pojazdy, które w dokumentach, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie mają określonej dopuszczalnej ładowności lub liczby miejsc, uznaje się również za samochody osobowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
5. Spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych w ust. 2 pkt 1–4 stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego prze-prowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu, zawierającego właściwą adnotację o spełnieniu tych wymagań.
6. W przypadku gdy w pojeździe, dla którego wydano zaświadczenie, o którym mowa w ust. 5, zostały wprowadzone zmiany, w wyniku których pojazd nie spełnia wymagań, o których mowa w ust. 2 pkt 1–4, podatnik jest obowiązany do skorygowania kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym dokonał jego odliczenia.
7. Przepisy ust. 1–6 stosuje się odpowiednio do importu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, z tym że w przypadku importu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w ust. 1, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty wynikającej z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 – nie więcej jednak niż 6000 zł.
8. W przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w ust. 1, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6000 zł.
9. Przepisy ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do nabytych lub importowanych części składowych zużytych do wytworzenia przez podatnika samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem przepisów ust. 4–6, jeżeli te samochody i pojazdy zostały zaliczone przez tego podatnika do środków trwałych w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.
10. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić inne niż wymienione w:
1) ust. 2 pkt 5 dokumenty, na podstawie których można stwierdzić, że pojazd jest pojazdem specjalnym,
2) ust. 4 dokumenty, na podstawie których można określić dopuszczalną ładowność pojazdu oraz liczbę miejsc (siedzeń)
– uwzględniając konieczność prawidłowej identyfikacji pojazdu na potrzeby skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego oraz przepisy prawa Unii Europejskiej.
Jak się dowiadujemy umowy leasingowe i wynajmu zawarte w okresie przejściowym będą korzystały z możliwości odliczenia 100% podatku VAT od wszystkich rat leasingowych, do czasu zakończenia umowy. Zgodnie z informacją uzyskaną w MF, umowy te nie będą musiały być rejestrowane w urzędach skarbowych.
